INSTRUKCJA W ZAKRESIE
PRZECIWDZIAŁANIA PRANIU PIENIĘDZY ORAZ FINANSOWANIU TERRORYZMU
§ 1
1. Niniejsza Instrukcja określa sposób postępowania Monda Sp. z o.o. z siedzibą w Gdyni w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
2. Obowiązek ustanowienia i stosowania instrukcji wynika z art. 50 ustawy z 1.03.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
3. Instrukcja zawiera w szczególności określenie:
§ 2
Ilekroć w niniejszej instrukcji mowa jest o:
1. Beneficjencie rzeczywistym - rozumie się przez to:
– osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
– osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
– osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji klienta, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
– osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości, lub
– osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w tiret pierwszym, drugim, trzecim i czwartym oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
– założyciela,
– powiernika,
– nadzorcę, jeżeli został ustanowiony,
– beneficjenta,
– inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem,
2. Spółce - rozumie się przez to Monda Sp. z o.o. z siedzibą w Gdyni (81-173), ul. Gen. Stanisława Karpińskiego 8/4, KRS 0000883544;
3. osobach zajmujących eksponowane stanowiska polityczne - rozumie się przez to osoby fizyczne:
4. osobach znanych jako bliscy współpracownicy osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne - rozumie się przez to:
§ 3
1. Spółka:
2. Spółka zobowiązana jest do zarejestrowania transakcji, której okoliczności wskazują, że może ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, bez względu na jej wartość i charakter.
3. Obowiązek określony w ust. 2 stosuje się w przypadkach, gdy Spółka wie lub przy zachowaniu należytej staranności powinno wiedzieć o takiej transakcji w związku z wykonaniem umowy z klientem.
Sposoby wykonania środków bezpieczeństwa finansowego (ŚBF)
§ 4
1. Spółka zobowiązana jest do wykonywania środków bezpieczeństwa finansowego (ŚBF).
2. Środki bezpieczeństwa finansowego polegają na:
- weryfikacji jego tożsamości,
- ustalenia struktury własności i kontroli - w przypadku klienta będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej,
- analizę transakcji przeprowadzanych w ramach stosunków gospodarczych w celu zapewnienia, że transakcje te są zgodne z wiedzą instytucji obowiązanej o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności oraz zgodne z ryzykiem prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanym z tym klientem,
- badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta - w przypadkach uzasadnionych okolicznościami,
- zapewnienie, że posiadane dokumenty, dane lub informacje dotyczące stosunków gospodarczych są na bieżąco aktualizowane.
3. Środki bezpieczeństwa finansowego są stosowane w szczególności:
Środki bezpieczeństwa finansowego powinny być stosowane wobec klientów, z którymi zawierane są umowy na dostarczenie usług w zakresie rachunkowości i dokumentacji podatkowej, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z 29.09.1994 r. o rachunkowości.
Identyfikacja klienta
§ 5
1. Identyfikacja, o której mowa w § 4 ust. 2 lit. a obejmuje:
- imienia i nazwiska,
- obywatelstwa,
- numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub daty urodzenia - w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL, oraz państwa urodzenia,
- serii i numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby,
- adresu zamieszkania – w przypadku jego posiadania,
- nazwy (firmy), numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej - w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą,
b. w przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej ustalenie:
- nazwy (firmy),
- formy organizacyjnej,
- adresu siedziby lub adresu prowadzenia działalności,
- NIP, a w przypadku braku takiego numeru - państwa rejestracji, rejestru handlowego oraz numeru i daty rejestracji,
- danych identyfikacyjnych, o których mowa w pkt 1 lit. a i c, osoby reprezentującej tę osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej
Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego
§ 6
1. Spółka zobowiązana jest do podejmowania czynności, z zachowaniem należytej staranności, w celu identyfikacji beneficjenta rzeczywistego.
2. Identyfikacja, o której mowa w § 4 ust. 2 lit. b obejmuje ustalenie danych, o których mowa w § 5 ust. 1 lit. a tiret pierwszy i drugi, a w przypadku posiadania informacji również danych, o których mowa w § 5 ust. 1 lit. a tiret trzeci, czwarty i piąty.
Informacje o celu i charakterze stosunków gospodarczych
§ 7
1. Ocena stosunków gospodarczych i stosownie do sytuacji, uzyskiwanie przez Spółkę informacji dotyczących celu i zamierzonego przez klienta charakteru stosunków gospodarczych odbywa się w oparciu o przedłożone przez klienta dokumenty, jak też w oparciu o dane pozyskane przez Spółkę.
2. Celem działań określonych w ust. 1 jest wnikliwe określenie przedmiotu działalności klienta i zawieranych w związku z tym stosunków gospodarczych.
Weryfikacja danych
§ 8
1. Spółka, poza identyfikacją, o której mowa w § 5 i 6, zobowiązana jest również do weryfikacji ustalonych wcześniej danych.
2. Weryfikacja polega na potwierdzeniu ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby fizycznej, dokumentu zawierającego aktualne dane z wyciągu z właściwego rejestru lub innych dokumentów, danych lub informacji pochodzących z wiarygodnego i niezależnego źródła.
Dokumentacja ŚBF - Ryzyko
§ 9
1. W przypadku, gdy Spółka nie może wykonać obowiązków, o których mowa w § 4 ust. 2 lit. a-c nie nawiązuje stosunków gospodarczych i ocenia, czy niemożność zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego, stanowi podstawę do przekazania Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej dla klientów z ORK średnim bądź wysokim informacje o danym kliencie wraz z posiadanymi informacjami o planowanej przez niego transakcji
2. W ramach wykonania obowiązków, o których mowa w § 4-8 i 12 Spółka zobowiązana jest do sporządzenia karty informacyjnej klienta (KiK), w której zapisane powinny być ustalone dane.
3. Karta informacyjna klienta zawiera również przyporządkowanie klienta do jednej z trzech grup oceny ryzyka klienta (ORK) związanego z możliwością uczestnictwa tego klienta w procederze prania pieniędzy bądź finansowania terroryzmu.
4. Podstawą kwalifikacji, o której mowa w ust. 3 są kryteria określone w § 12 ust. 2, przy uwzględnieniu obowiązującej krajowej oceny ryzyka i sprawozdania Komisji Europejskiej, o której mowa w art. 6 ust. 1-3 dyrektywy 2015/849, wg następującego schematu:
Lp. |
Kryteria |
Liczba punktów ORK |
1 |
Wystąpienie przesłanek z kryterium ekonomicznego |
1 |
2 |
Wystąpienie przesłanek z kryterium geograficznego |
1 |
3 |
Wystąpienie przesłanek z kryterium przedmiotowego |
1 |
4 |
Wystąpienie przesłanek z kryterium behawioralnego |
1 |
Przyjąć należy, że dla:
ORK = 0 - ryzyko dla klienta jest niskie
ORK 1 i 2 - ryzyko dla klienta jest średnie
ORK 3 i więcej - ryzyko dla klienta jest wysokie
5. Kartę informacyjną klienta sporządza się przed podpisaniem umowy.
6. Dane niezbędne do karty pozyskuje się w oparciu o dokumenty przedłożone przez klienta oraz pozyskane przez Spółkę z innych źródeł (m.in. aktualne odpisy z Krajowego Rejestru Sądowego, kopie dowodów osobistych, paszportów osób reprezentujących klienta, zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej).
7. Sporządzanie kserokopii lub skanowanie dokumentów dopuszczalne jest w takim zakresie, w jakim zawierają one niezbędne dane.
8. Aktualizacja ORK, dla klientów z ORK niskim następuje w cyklach dwuletnich, dla klientów z ORK średnim bądź wysokim, aktualizacja ORK następuje w cyklach rocznych.
9. Działania określone w ust. 8 oparte są o dane gromadzone przez Spółkę jak również o efekty monitoringu, o którym mowa w § 12.
10. Wzór zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 określa załącznik nr 1 do instrukcji.
Stosowanie ŚBF w stopniu niższym
§ 10
1. W przypadku klientów z ORK niskim gdy klient jest podmiotem świadczącym usługi finansowe, mającym siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo państwa członkowskiego EFTA, Spółka może odstąpić od stosowania reguł określonych w § 4 ust. 2 lit. a-c.
2. W przypadku określonym w ust. 1 Spółka gromadzi informacje w celu ustalenia, czy klient spełnia warunki wskazane w tym unormowaniu. Fakt prowadzenia usług finansowych powinien być potwierdzony w szczególności wyciągiem z Krajowego Rejestru Sądowego. W przypadku podmiotu mającego siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego EFTA, dokumentem właściwym będzie lokalny dokument rejestrowy państwa, z którego ten podmiot pochodzi, bądź jakikolwiek dokument potwierdzający fakt prowadzenia przez niego działalności.
3. W przypadku klientów zakwalifikowanych do poziomu niskiego gdy klient jest spółką, której papiery wartościowe są dopuszczone do publicznego obrotu na rynku regulowanym w co najmniej jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie członkowskim EFTA, Spółka może ograniczyć stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego do przypadków i środków określonych § 4 ust. 2 lit. a i w § 4 ust. 3 lit. a i b.
Stosowanie ŚBF w stopniu wyższym
§ 11
W przypadku klientów z ORK średnim i wysokim jak również w sytuacjach gdy klient nie jest obecny, dla celów identyfikacji Spółka zobowiązana jest stosować, w celu zmniejszenia ryzyka, co najmniej jeden z następujących środków:
Bieżący monitoring
§ 12
1. Spółka zobowiązana jest do bieżącego monitorowania stosunków gospodarczych celem wskazania zdarzeń czy okoliczności, które mogą wskazywać na proceder prania pieniędzy, co w szczególności obejmuje:
2. Monitoring, o którym mowa w ust. 1 uwzględnia m.in. następujące kryteria:
* tzw. słupy i przedsiębiorstwa symulujące - tj. osoby fizyczne, często bezdomne lub znajdujące się w krytycznej sytuacji majątkowej (słupy) lub podmioty gospodarcze złożone lub przejęte przez sprawców, przede wszystkim w celu prania pieniędzy bądź finansowania terroryzmu (przedsiębiorstwa symulujące), których podstawowym zadaniem jest komplikowanie obiegu wartości majątkowych pochodzących z przestępstw;
* mieszanie dochodów - polega na rzeczywistym mieszaniu dochodów pochodzących z legalnej działalności gospodarczej z wartościami majątkowymi pochodzącymi z nielegalnych źródeł.
b. geograficzne - uwzględniające miejsce siedziby firmy, oddziałów, miejsce zamieszkania, obywatelstwo, kierunki przepływów wartości majątkowych, w szczególności zwrócić uwagę należy na podmioty wskazujące miejsca czy terytoria wskazane w załączniku nr 2 do instrukcji
c. przedmiotowe - uwzględniające rodzaj prowadzonej działalności, w szczególności w przypadkach działalności szczególnie podatnej na proceder prania pieniędzy. Zwrócić tu należy uwagę szczególnie na:
* obrót złomem i paliwami,
* obrót realizowany przez nierezydentów,
* obrót udziałami w kapitale firmy,
* hazard,
* obrót tekstyliami z krajami azjatyckimi,
Ponadto dostrzec należy również inne okoliczności, jak:
* nałożenie na klienta sankcji w związku z podejrzeniem prania pieniędzy czy też finansowania terroryzmu,
* otwieranie rachunku celem realizacji jednej bądź kilku transakcji w krótkich odstępach czasu na stosunkowo wysokie kwoty, przy wykorzystaniu często fikcyjnych dokumentów,
* transfery niewielkich kwot na jeden rachunek, z którego są one niezwłocznie podejmowane w gotówce - które często dalej są niezwłocznie wpłacane na kolejne konto.
d. behawioralne - uwzględniające ocenę zachowań klienta wzbudzających na samym wstępie wątpliwości np. zewnętrzne oznaki klienta (wygląd, wiek, ubiór) nie korespondują z zakresem działalności gospodarczej.
3. Dokonując monitoringu należy uwzględnić m.in. ORK klienta. W szczególności zwrócić uwagę należy na klientów z ORK średnim bądź wysokim.
4. Monitoring, o którym mowa w ust. 1 obejmuje również bieżące aktualizowanie posiadanych dokumentów i informacji.
5. Cyklicznie Spółka sporządza raport odnoszący się do przeprowadzonego monitoringu za miniony okres.
Analiza transakcji klienta
§ 13
1. W toku działalności Spółka zobowiązana jest do zwracania uwagi na transakcje, mogące mieć związek z praniem pieniędzy bądź finansowaniem terroryzmu.
2. Ustalenie transakcje, o których mowa w ust. 1 mogą wynikać z wiedzy Spółki bądź też działań związanych z zachowaniem należytej staranności w związku z wykonywaniem umowy z klientem.
3. W ramach zachowania należytej staranności Spółka podejmuje działania przesądzające, iż zrobiło wszystko, aby wykonać swoje zadania jak najlepiej.
4. W ramach działań, o których mowa w ust. 3, osoby mogące mieć styczność z praniem pieniędzy bądź finansowaniem terroryzmu powinni zostać przeszkoleni w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy bądź finansowaniu terroryzmu oraz zobowiązani do zwrócenia uwagi na sytuacje czy zdarzenia dotyczące klienta, mogące mieć związek z praniem pieniędzy bądź finansowaniem terroryzmu, w szczególności w aspektach wskazanych w § 12 ust. 2.
5. W przypadku wystąpienia transakcji, o której mowa w ust. 1, osoba ujawniająca zobowiązana jest niezwłocznie poinformować o tym Zarząd Spółki.
Rejestracja transakcji
§ 14
1. Zidentyfikowane transakcje, o których mowa w § 3 ust. 2 podlegają rejestracji w rejestrze transakcji.
2. Rejestr transakcji prowadzony jest przez Spółkę w formie papierowej.
§ 15
1. Informacje o transakcjach zarejestrowanych powinny zawierać w szczególności następujące dane:
§ 16
1. Dane do rejestru wprowadza się bezzwłocznie, nie później jednak niż następnego dnia roboczego po zidentyfikowaniu transakcji, której okoliczności wskazują, że może ona mieć związek z praniem pieniędzy bądź finansowaniem terroryzmu.
2. Rejestr jest prowadzony w postaci zbroszurowanych i kolejno ponumerowanych kart transakcji, sporządzanych i wypełnianych oddzielnie dla każdej rejestrowanej transakcji.
3. Karty transakcji powinny być wypełniane ręcznie lub maszynowo, w sposób staranny, czytelny i trwały, a stwierdzone błędy poprawia się przez:
4. Wzór karty transakcji określa załącznik nr 3 do instrukcji.
Przekazywanie danych Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej i innym organom
§ 17
1. Informacje o zarejestrowanych transakcjach przekazuje się do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej niezwłocznie.
2. Spółka przekazuje dodatkowe dane o stronach transakcji, będące w jej posiadaniu, w tym informacje o ich rachunkach osobistych oraz związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, niewykorzystanych w przedmiotowej transakcji.
3. W przypadku, gdy transakcja nie jest jeszcze przeprowadzona, zawiadomienie powinno zawierać również wskazanie instytucji, która ma przeprowadzić transakcję.
§ 18
1. Dane z rejestru Spółka dostarcza w postaci kopii karty transakcji.
2. Spółka dostarczając dane z rejestru po raz pierwszy, przekazuje równocześnie wypełniony formularz identyfikacyjny.
3. W przypadku zaistnienia błędu lub zmiany danych zawartych w formularzu, Spółka przesyła do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej nowy formularz identyfikacyjny.
4. Wzór formularza identyfikacyjnego stanowi załącznik nr 4 do instrukcji.
§ 19
1. Dane w formie kopii kart transakcji są przekazywane są na adres:
Ministerstwo Finansów
Departament Informacji Finansowej
00-916 Warszawa
Świętokrzyska 12
2. Przedmiotowe dane mogą być przekazywane przez pracownika Spółki.
3. Dane mogą być również przekazywane za pośrednictwem:
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i ust. 3 lit. a, osoba dostarczająca dane potwierdza ich przekazanie w rejestrze prowadzonym w tym celu w jednostce organizacyjnej, o której mowa w ust. 1.
5. Dane przekazywane za pośrednictwem podmiotów, o których mowa w ust. 3 lit. b mogą być nadawane wyłącznie przesyłką za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na adres jednostki organizacyjnej, o której mowa w ust. 1. W tych przypadkach wymagane jest umieszczenie na przesyłce widocznego dopisku "w kancelarii nie otwierać".
6. Spółka, jeśli stwierdziła błędy w dostarczonej informacji, przekazuje Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, w terminie siedmiu dni od dnia ich ujawnienia, skorygowane dane.
§ 20
1. Na pisemne żądanie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej Spółka zobowiązana jest do niezwłocznego nieodpłatnego udostępnienia informacji dotyczącej transakcji klienta.
2. Udostępnienie, o którym mowa w ust. 1 polega w szczególności na przekazaniu informacji o stronach transakcji, zawartości dokumentów, przekazaniu ich potwierdzonych kopii lub udostępnieniu odpowiednich dokumentów do wglądu upoważnionym pracownikom Departamentu Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów, cele sporządzenia notatek bądź kopii.
3. Żądanie, o którym mowa w ust. 1 może być złożone również w formie elektronicznej.
4. Spółka zobowiązana jest również, na żądanie organów uprawnionych, wykazać zastosowane przez nie środki bezpieczeństwa finansowego w związku z ryzykiem prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
§ 21
Zabronione jest ujawnianie osobom nieuprawnionym faktu poinformowania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o transakcji, o której mowa w § 3 ust. 2.
Przechowywanie informacji
§ 22
1. Rejestr transakcji powinien być przechowywany przez okres pięciu lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane.
2. Informacje o transakcjach oraz dokumenty dotyczące transakcji, powinny być przechowywane przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym dokonano ostatniego zapisu związanego z transakcją.
3. Informacje uzyskane w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego, powinny być przechowywane przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym miało miejsce zastosowanie pierwszych środków bezpieczeństwa finansowego wobec klienta.
4. Gromadzone dokumenty powinny być przechowywane w segregatorze oznaczonym symbolem GIIF.
Osoby odpowiedzialne
§ 23
1. Osobą odpowiedzialną w Spółce za wykonanie obowiązków określonych w ustawie jest Prezes Zarządu.
2. Osobą odpowiedzialną za wykonywanie obowiązków wynikających z instrukcji jest Wiceprezes Zarządu.
3. Osobą odpowiedzialną za nadzór nad wykonywaniem obowiązków wynikających z niniejszej instrukcji jest Prezes Zarządu.
4. Nadzór, o którym mowa w ust. 3 sprawowany jest na bieżąco. W cyklach co najmniej półrocznych, powinno być sporządzane, przez osobę, o której mowa w ust. 3, sprawozdanie obrazujące jego przebieg.
Kalendarium zmian
§ 24
1. Spółka zobowiązana jest do ewidencjonowania zmian w przedmiotowej instrukcji.
2. Kalendarium zmian powinno być prowadzone wg tabeli określonej w załączniku nr 5 do instrukcji.
Załącznik nr 1: Zawiadomienie.
Załącznik nr 2: Wykaz krajów i terytoriów.
Załącznik nr 3: Karta transakcji.
Załącznik nr 4: Formularz identyfikacyjny instytucji obowiązanej.