Odszkodowania za uszkodzenia ciała i śmierć w wypadku lotniczym

Podróżowanie samolotem należy do najbardziej bezpiecznych sposobów transportu, bo w 2023 roku na 37,7 mln lotów komercyjnych przypadło tylko 30 wypadków, a prawdopodobieństwo śmierci w wyniku wypadku lotniczego wynosi 1 do 11 milionów. Dla porównania, prawdopodobieństwo śmierci w wypadku samochodowym według WHO wynosi 15 do 100 000 osób. 

Według danych Amerykańskiej Krajowej Rady Bezpieczeństwa Transportu (NTSB), ryzyko śmierci podczas jazdy samochodem wynosi 1 do 112, a podczas podróży samolotem 1 do 8357, a więc jest prawie 75 razy większe. Natomiast według raportu Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (ang. International Air Transport Association - IATA) o bezpieczeństwie w lotnictwie światowym w roku 2022,  wskaźnik wypadków śmiertelnych poprawił się do 0,16 na milion lotów w 2022 r. z 0,27 na milion w 2021 roku, a także był niższy od pięcioletniego poziomu wynoszącego 0,20. 

IATA informuje w raporcie, że trzeba by latać codziennie przez 25 214 lat, aby na pewno zginąć w katastrofie. 

Najwięcej katastrof lotniczych – 50% – ma miejsce podczas lądowania. Wypadki lotnicze zdarzają się rzadko, ale gdy dochodzi do wypadku, konsekwencje bywają dramatyczne, a poszkodowani oraz ich rodziny powinni znać swoje prawa w zakresie międzynarodowego przewozu lotniczego.

Jakie odszkodowania przysługują w przypadku wypadku lotniczego?

Za uszkodzenia ciała lub śmierć w wypadku lotniczym przysługują konkretne odszkodowania regulowane przez międzynarodowe prawo lotnicze. Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego określa głównie Konwencja Montrealska oraz przepisy Unii Europejskiej, w tym Rozporządzenie WE 785/2004. Te regulacje zapewniają pasażerom ochronę prawną w razie wypadku.

Jaka jest odpowiedzialność przewoźnika lotniczego w przypadku wypadku?

Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego za wypadki wiąże się z obowiązkiem wypłaty odszkodowań poszkodowanym pasażerom. Przepisy prawne jasno określają zakres tej odpowiedzialności i minimalne kwoty, które muszą zostać wypłacone w przypadku śmierci lub uszkodzenia ciała.

Za co dokładnie odpowiada przewoźnik lotniczy?

Przewoźnik lotniczy odpowiada za uszkodzenia ciała pasażera oraz śmierć, które nastąpiły na pokładzie statku powietrznego lub podczas operacji wejścia lub zejścia z niego. 

Ta odpowiedzialność obejmuje również opóźnienie dostarczenia bagażu czy uszkodzenie bagażu. Przewoźnik lotniczy nie może ograniczyć swojej odpowiedzialności poniżej ustalonych limitów.

Odpowiedzialność przewoźnika zawierającego umowę obejmuje cały przewóz, nawet jeśli część trasy realizuje inny przewoźnik wykonujący przewóz. Możesz kierować roszczenia do przewoźnika, z którym zawarłeś umowę i nie ma znaczenia, który konkretnie przewoźnik obsługiwał lot w momencie wypadku. Kod przewoźnika lotniczego znajdziesz na bilecie w rubryce „Numer lotu”. Pierwsze dwa znaki to kod przewoźnika. Np. kod PLL LOT to „LO”.

Ta odpowiedzialność ma charakter obiektywny. Przewoźnicy lotniczych wspólnoty europejskiej przestrzegają tych samych standardów bezpieczeństwa i odpowiedzialności finansowej za pasażerów.

Jakie są limity odszkodowań w transporcie lotniczym?

Konwencja Montrealska  obowiązująca dla lotów międzynarodowych (art. 1.) mówi, że w przypadku śmierci lub uszkodzenia ciała pasażera na pokładzie samolotu lub w czasie wsiadania i wysiadania (art. 17 ust. 1), przewoźnik nie może wyłączyć lub ograniczyć swojej odpowiedzialności w szkodzie do jej wartości 100 000 SDR za każdego pasażera (art. 21 ust. 1). Takie sformułowanie oznacza, że odszkodowanie może być wyższe od tej kwoty, ale przewoźnik może je zmniejszyć lub wcale nie uznać. 

SDR to Specjalne Prawo Ciągnienia określane na podstawie koszyka 6 światowych walut przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). To z kolei oznacza, że odszkodowania za szkody w czasie lotów międzynarodowych dotyczą tylko przewoźników z państw – członków MFW.

ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 785/2004 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dn. 21.04 2004 r. w sprawie wymogów w zakresie ubezpieczenia w odniesieniu do przewoźników lotniczych i operatorów statków powietrznych obejmuje wszystkich przewoźników mających siedzibę w państwie UE wykonujących loty wewnątrzkrajowe oraz międzynarodowe do, z i ponad terytorium państwa członkowskiego UE (art. 2 ust. 1). BARDZO WAŻNYM PRZEPISEM jest art. 4 ust. 1, który mówi, że:

„Przewoźnicy lotniczy oraz operatorzy statków powietrznych określeni w art. 2 są ubezpieczeni zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w zakresie swojej szczególnej odpowiedzialności cywilnej jako lotnictwa w odniesieniu do pasażerów, bagażu, ładunku i stron trzecich. Ryzyko podlegające ubezpieczeniu obejmuje akty wojny, terroryzm, porwania, akty sabotażu, bezprawne zajęcie, konfiskatę statku powietrznego oraz rozruchy". 

Rozporządzenie to określa limit odpowiedzialności cywilnej w zakresie pasażerów jako minimalną ochronę ubezpieczeniową w kwocie 250 000 SDR za pasażera (dotyczy to dużych statków powietrznych. Natomiast w odniesieniu do przewozów niehandlowych statkiem o Maksymalne Masie Startowej (MTOM - Maximum Take-off Mass) równej lub mniejszej od 2700 kg, limit ten może być zmniejszony, ale nie mniejszy niż 100 000 SDR za pasażera. 

Przepisy tego rozporządzenia nie mają zastosowania do statków powietrznych państwowych, paralotni, balonów, lotni, spadochronów w zakresie ryzyka wojny i terroryzmu.

PLL LOT według Ogólnych Warunków Przewozu Pasażerów i Bagażu w artykule 16.2.2. zapisał, że nie może wyłączyć lub ograniczyć swojej odpowiedzialności odszkodowawczej jeżeli wartość szkody jest niższa niż 128 821 SDR.

Gdy przewoźnik działa umyślnie lub z rażącym niedbalstwem, nie obowiązują finansowe ograniczenia odpowiedzialności. Poszkodowany otrzyma wówczas odszkodowanie w pełnej wysokości poniesionych szkód, bez górnych limitów.

Jakie odszkodowania przysługują za uszkodzenia ciała w wypadku lotniczym?

Za uszkodzenia ciała w wypadku lotniczym przysługują różnorodne formy odszkodowań. Obejmują one zarówno jednorazowe wypłaty, jak i długoterminowe świadczenia pokrywające szkody wynikające z wypadku.

Jakie rodzaje uszkodzeń ciała podlegają odszkodowaniu?

Uszkodzenia ciała pasażera podlegające odszkodowaniu obejmują wszelkie szkody fizyczne powstałe w wyniku wypadku lotniczego. Dotyczy to zarówno lekkich obrażeń, jak i poważnych uszkodzeń ciała, które mogą prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu. Otrzymasz odszkodowanie również za urazy psychiczne związane bezpośrednio z wypadkiem.

Katalog uszkodzeń obejmuje złamania, oparzenia, urazy wewnętrzne, uszkodzenia organów i inne obrażenia fizyczne. Masz prawo do odszkodowania za każde uszkodzenie ciała powiązane z wypadkiem lotniczym.

Odszkodowanie przysługuje także w przypadkach, gdy stan ciała pasażera pogorszył się wskutek niewłaściwej ewakuacji lub działań ratunkowych podjętych po wypadku na pokładzie statku powietrznego lub w jego pobliżu.

Jak obliczana jest wysokość odszkodowania za uszkodzenia ciała?

Wysokość odszkodowania za uszkodzenia ciała oblicza się indywidualnie na podstawie kilku czynników. Pod uwagę bierze się stopień uszczerbku na zdrowiu, koszty leczenia i rehabilitacji, utracone dochody oraz ból i cierpienie poszkodowanego.

Odszkodowanie obejmuje:

• Jednorazową wypłatę za doznane krzywdy fizyczne i emocjonalne.
• Zwrot kosztów leczenia i rehabilitacji.
• Wyrównanie utraconych dochodów.
• W przypadku trwałego uszczerbku - rentę inwalidzką.

Dokładna kwota zależy od indywidualnej sytuacji poszkodowanego. Może znacznie przekroczyć minimalne limity odpowiedzialności, szczególnie przy ciężkich uszkodzeniach ciała prowadzących do trwałego inwalidztwa.

Przeczytaj:

1. Jak uzyskać odszkodowanie za odwołany lot?
2. Jak uzyskać odszkodowanie za opóźniony lot?
3. Czym jest overbooking i bumping?

Co przysługuje rodzinie w przypadku śmierci pasażera?

W przypadku śmierci pasażera rodzinie przysługują konkretne świadczenia odszkodowawcze. Obejmują one zarówno jednorazowe wypłaty, jak i świadczenia długoterminowe dla osób zależnych finansowo od zmarłego.

Kto jest uprawniony do odszkodowania po śmierci pasażera?

Uprawnionymi do odszkodowania po śmierci pasażera są zazwyczaj najbliżsi członkowie rodziny zmarłego. Proces ustalenia osoby uprawnionej opiera się na stopniu pokrewieństwa oraz zależności ekonomicznej od zmarłego.

Do kręgu uprawnionych najczęściej należą:

• Małżonek lub partner życiowy.
• Dzieci (szczególnie małoletnie).
• Rodzice (jeśli byli zależni finansowo od zmarłego).
• Inne osoby, które były na utrzymaniu zmarłego.

W przypadku śmierci procedura ustalenia osoby uprawnionej wymaga przedstawienia dokumentów potwierdzających pokrewieństwo lub zależność ekonomiczną. Czasami trzeba przeprowadzić postępowanie sądowe w celu jednoznacznego określenia kręgu uprawnionych do odszkodowania.

Kiedy można otrzymać zaliczkę na odszkodowanie?

Zaliczkę na odszkodowanie otrzymasz wkrótce po wypadku, aby pokryć najpilniejsze potrzeby ekonomiczne. W przypadku śmierci zaliczka zostanie wypłacona rodzinie zmarłego bez oczekiwania na zakończenie całego postępowania odszkodowawczego.

Wielkość zaliczki wynosi zazwyczaj do 16,000 SDR i służy pokryciu najpilniejszych potrzeb ekonomicznych, takich jak koszty pogrzebu, pilne wydatki medyczne czy podstawowe utrzymanie rodziny w pierwszym okresie po wypadku.

Aby uzyskać zaliczkę, złóż wniosek do przewoźnika lotniczego, dokumentując swoje uprawnienia oraz pilne potrzeby finansowe. Przewoźnik rozpatrzy taki wniosek w trybie przyspieszonym zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Jak zgłosić roszczenie o odszkodowanie po wypadku lotniczym?

Zgłoszenie roszczenia o odszkodowanie wymaga dopełnienia określonych formalności i zachowania terminów. Prawidłowe przygotowanie dokumentacji zwiększa szanse na szybkie uzyskanie należnego odszkodowania.

Jakie są terminy i wymagane dokumenty przy zgłaszaniu roszczeń?

Termin zgłoszenia roszczeń wynosi 2 lata od daty wypadku lotniczego. Po tym czasie przewoźnik może kwestionować roszczenia ze względu na przedawnienie. Nie zwlekaj więc ze zgłoszeniem szkody.

Wymagane dokumenty przy zgłaszaniu roszczeń obejmują:

• Bilet lotniczy lub potwierdzenie rezerwacji.
• Dokumentację medyczną potwierdzającą odniesione obrażenia.
• Rachunki za leczenie i rehabilitację.
• Dokumenty potwierdzające utracone dochody.
• W przypadku śmierci - akt zgonu oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo.

Kompletna dokumentacja stanowi podstawę do rozpatrzenia roszczenia. Przewoźnik lotniczy może kwestionować roszczenia nieodpowiednio udokumentowane lub zgłoszone po terminie.

Jak przebiega proces dochodzenia odszkodowania?

Proces dochodzenia odszkodowania zaczyna się od zgłoszenia szkody przewoźnikowi lotniczemu. Zgłoś szkodę bezpośrednio lub przez pełnomocnika, najlepiej specjalizującego się w prawie lotniczym.

Po zgłoszeniu przewoźnik przeprowadza wewnętrzne postępowanie wyjaśniające. Weryfikuje okoliczności wypadku oraz zakres szkód. Na tej podstawie podejmuje decyzję o uznaniu lub odrzuceniu roszczeń.

W przypadku odmowy lub zaniżenia odszkodowania odwołaj się od decyzji przewoźnika. Skorzystaj z pomocy:

• Rzecznika Praw Pasażerów.
• Rzecznika Finansowego.
• Europejskiego Centrum Konsumenckiego (dla lotów międzynarodowych).

Gdy te środki okażą się nieskuteczne, pozostaje droga sądowa. Sprawy dotyczące odpowiedzialności przewoźnika lotniczego rozpatrują sądy według przepisów krajowych państw członkowskich UE lub zgodnie z prawem międzynarodowym, zależnie od charakteru lotu.

FAQ  – najczęściej zadawane pytania o odszkodowanie za wypadek lotniczy

1. Kiedy mogę spodziewać się wypłaty odszkodowania?
   Odszkodowanie powinno zostać wypłacone w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia wypadku i roszczeń. Jeśli tak się nie stanie, linia lotnicza powinna przesłać pisemne wyjaśnienie przyczyn opóźnienia – zazwyczaj są to wątpliwości dotyczące okoliczności zdarzenia.
2. Czy zawsze otrzymam odszkodowanie za urazy wynikające z turbulencji?
   Nie. Odszkodowanie zależy od okoliczności. Jeśli załoga ostrzegła o możliwości turbulencji i zaleciła pozostanie na miejscu z zapiętymi pasami, a Ty nie zastosowałeś się do tych zaleceń, odszkodowanie Ci nie przysługuje. Jednak jeśli w momencie turbulencji byłeś zmuszony udać się do toalety lub udzielić pomocy w nagłej sytuacji, możesz ubiegać się o rekompensatę.
3. Co zrobić, jeśli francuska linia lotnicza odmówiła mi odszkodowania?
   W takiej sytuacji możesz skontaktować się z Europejskim Centrum Konsumenckim (ECK) w Polsce, gdzie uzyskasz pomoc i niezbędne informacje:
   
   Oceń artykuł:

   5 stars 4 stars 3 stars 2 stars 1 star